زد کش (به انگلیسی Zcash) هم مثل بیت‌کوین برپایه‌ی تکنولوژی بلاک‌چین توسعه داده شده و از نوع ارزهای غیرمتمرکز است. این بدان معناست که تراکنش‌های بین دو شخص یا شرکت با نهایت امنیت انجام شده و وجوه انتقال می‌یابد و دو طرف بدون نیاز به شخص ثالث معامله‌شان را انجام می‌دهند.

موسس این ارز، تحقیقات زیادی در این حوزه کرده و آن را طی پروسه‌ی نه‌چندان کوتاهی منتشر نموده است. در اصل، زدکش نوعی از پروتکل Zerocoin است که کمی توسعه ‌یافته و به Zerocash تبدیل و سپس امنیتش تا حد بسیاری افزایش یافته و مبدل به چیزی که ما می‌شناسیم شده است.

پس تفاوت عمده‌ی این ارز با رقیب اصلی خود یعنی بیت‌کوین، در میزان امنیت است که مسئله‌ای مهم در انتقال ارز دیجیتالی محسوب می‌گردد.
28ام اکتبر 2016 بود که ارز مذکور پا به بازار گذاشت و رویاهای بسیاری را در سر داشت. این ارز توسط Zooko Wilcox-OHearn تاسیس گشت و جناب زوکو سعی داشت تا یک سیستم خیلی امن را بسازد که به حریم خصوصی کاربر احترام می‌گذارد.

مثل بیت‌کوین، زدکش نیز حدود 21 میلیون واحد در دسترس دارد و جالب است بدانید در همان سال اول، 20 درصد آن جایزه‌ی پیداکنندگان لقب گرفت که توسط سرمایه‌گذاران و توسعه‌دهنگان ردوبدل شد.

بیت‌کوین با این‌که ارز مطمئنی به شمار می‌رود، تراکنش‌ها و سوابق یک فرد را به نمایش می‌گذارد و تمام و کمال اطلاعات را مخفی نمی‌سازد. توسعه‌دهنگان زدکش از این پاشنه آشیل ارز محبوب استفاده کرده‌اند و ارزی بسیار امن را وارد مارکت نموده‌اند.

با زدکش (همانند تعداد انگشت‌شماری از رمزارزهای دیگر) دیتاهای کاربر به‌صورت کامل رمزنگاری و محرمانه خواهد ماند. این همان معنای واقعی حفظ حریم خصوصی در دنیای دیجیتال است. هر دو شخص ناشناس باقی خواهند ماند و انتقال به سرعت انجام می‌گیرد.

البته باید گفت که اطلاعات معاملات در سامانه ثبت خواهند شد ولی فقط در دسترس شخصی است که کلید خصوصی را داشته باشد. خوش‌بختانه زدکش هنوز به‌طور متن‌باز به فعالیتش ادامه می‌دهد و سطح امنیتش از رقبا بالاتر است.

زدکش به چند الگوریتم ساده برای رمزنگاری بسنده نکرده و تکنولوژی خاصی را با نام Zero-Knowledge به کار گرفته است. با کمک این تکنولوژی می‌توان با طرق مختلفی آدرس هر دو طرف را مخفی و آن را غیرقابل ردیابی ساخت. این شاید شبهاتی را به‌وجود آورد که کاملا درست است!

همین عامل باعث شده برخی از افراد که خصوصی ماندن تراکنش‌ها برایشان مهم است به سمت این ارز بایند. آن‌ها به‌طور 100 درصد اعمال‌شان را خصوصی انجام می‌دهند، بدون آن‌که پلیس و سازمان‌های اطلاعاتی متوجه شوند.

البته این تنها استفاده نیست و طیف گسترده‌ای از شرکت‌های بزرگ مایل به بهره‌گیری از این ارز هستند. مثلا کمپانی‌هایی که قصد دارند که اسناد و گزارش‌های محرمانه‌ای را (بدون آن‌که رقبای تجاری بویی ببرند) به‌دست بیاورد و یا این‌که کسانی که دوست ندارد اطرافیان از سوابق پرداختی‌های وی اطلاع یابند.

زدکش برای دفاتر حقوقی هم مناسب است و انجام کارهای خصوصی را راحت‌تر می‌سازد. لکن ضعف‌هایی در این حوزه به چشم می‌خورد. در ماه آخر سال 2017 فقط 4 درصد زدکش‌های موجود دارای فن‌آوری Zero-Knowledge بودند و اکثر ارزهایی که در حساب‌های مجازی و در حین ردوبدل بود، کاملا رمزنگاری نمی‌شد و انتقال مثل دیگر ارزها صورت می‌گرفت. ولی این درصد اندک به مرور افزایش یافته است.

سازندگان زدکش تکنولوژی دیگری را هم استفاده کرده‌اند که آن هم در راستای افزایش امنیت است. قابلیت Selective disclosure این امکان را به صاحب ارزها می‌بخشد تا با تایید کردن پرداخت خود به بررسی ویژگی‌های سابقه تراکنش بپردازد. این برای کسانی به‌درد می‌خورد که می‌خواهند با پولشویی مبارزه و مبلغ مالیات را چک کنند.

با این حال، چون عمری از رمزارز نام‌برده نگذشته، معلوم نیست که کدام بخش از جامعه به آن روی خواهند آورد. ولی طبیعیست که افراد عادی بیش‌تر سعی می‌کنند از ارزهای دیگر بهره ببرند. لکن کسانی به زدکش روی می‌آورند که اصلا دوست ندارند شرکت‌ها، دولت‌ها و افراد از سوابق وی باخبر شوند و ایشان را ردیابی کنند.

شاید زدکش موجب شود که جرم و جنایت افزایش یابد و فروش کالاهای ممنوعه بیش‌تر شود. ولی بیش از آن، حتما سبب رشد و تعالی تجارت آنلاین و حریم خصوصی کاربران می‌گردد.

استخراج زدکش

نحوه ماینینگ زدکش مانند ارز بیت‌کوین است ولی الگوریتم استخراج زدکش با بیت کوین تفاوت دارد. زدکش از الگوریتم Equihash استفاده می‌کند.

برای استخراج زدکش ابتدا باید کامپیوتری با قدرت سخت‌افزاری بالا داشته باشید تا از پس حل محاسبات پیچیده بربیاید. قدم دوم این است که به شبکه‌ی اختصاصی زدکش متصل شوید و در قدم سوم باید یک پول گنده را برای قبض برق کنار بگذارید. قدم چهارم هم چیزی نیست جز انتظار! انتظاری طولانی که ماه‌ها به طول می‌انجامد و شما را حسابی مشغول می‌کند.

البته می‌توان سرعت و زمان را طبق معمول با پول خرید. ولی نه چند میلیون تومان، بلکه چند ده میلیون تومان تا قادر باشید کامپیوتری خیلی قدرت‌مند را تهیه نمایید. این طوری تعداد بیش‌تری زدکش دریافت می‌کنید و در عین حال مدت کم‌تری به نمایشگر زل خواهید زد. زیرا با داشتن یک کامپیوتر قدرتمند و سخت‌افزارهای مناسب استخراج، می‌توانید هش ریت بالاتری را ارائه دهید و هش ریت بالاتر مساوی درآمد بیشتر است.

کیف پول‌های موبایل زی‌کش

کیف پول کوینومی (Coinomi): کوینومی یکی از کیف پول‌هایی است که وب‌سایت رسمی زی‌کش به عنوان کیف پول موبایل معرفی کرده است. زی‌کش یکی از چندین دارایی است که کوینومی از آن پشتیبانی می‌کند.

• سیستم عامل قابل اجرا: اندروید – iOS
• نیاز به دانلود کل بلاک چین: ندارد
• قابلیت مخفی سازی تراکنش: ندارد

کیف پول گوادرا (Guadra): گوادرا یکی از کیف پول‌های جدید اما معتبر برای نگهداری زی‌کش و چندیدن دارایی دیجیتال دیگر است.

• سیستم عامل قابل اجرا: اندروید – iOS
• نیاز به دانلود کل بلاک چین: ندارد
• قابلیت مخفی سازی تراکنش: ندارد

کیف پول آی‌بیتکام (ibitcome): کیف پول آی‌بیتکام مانند دو کیف پول قبلی مشهور نیست اما وب‌سایت زی‌کش آن را معتبر می‌داند.

• سیستم عامل قابل اجرا: اندروید – iOS
• نیاز به دانلود کل بلاک چین: ندارد
• قابلیت مخفی سازی تراکنش: ندارد

به جز این کیف پول‌ها، کیف پول‌های بسیاری زیادی مانند جکس (Jaxx)، موبی (Mobi) و … از زی‌کش در موبایل پشتیبانی می‌کنند.

کیف پول‌های سخت افزاری

امن‌ترین گزینه برای نگهداری زی‌کش کیف پول‌های سخت افزاری هستند. کیف پول‌های لجرنانو اس، ترزور و کیپ‌کی کیف پول‌های سخت افزاری بسیار معتبری هستند که همه از زی‌کش پشتیبانی می‌کنند. کیف پول‌های سخت افزاری از کلیدهای خصوصی و دارایی‌ها به صورت آفلاین و کاملا امن نگهداری می‌کنند. قیمت این کیف پول‌ها بین ۸۰ تا ۱۰۰ دلار است.